„Łódź poindustrialny fenomen” – ale dlaczego fenomen?

Łódź poindustrialny fenomem – ale dlaczego fenomen?

Postaram się chociaż w kilku akapitach wyjaśnić dlaczego, jak i zachęcić Państwa do rozważenia udziału w naszej wycieczki szkolnej po poindustrialnej Łodzi.

Łódź to dawna europejska stolica przemysłu włókienniczego i długo niedoceniane pod wieloma względami miasto leżące prawie w sercu Polski. To miasta, które miało największy skok demograficzny przełomy XIX i XX wieku. Natomiast łódzki przemysł bawełniany nierozerwalnie wiąże się z takimi nazwiskami jak L. Geyer, I. Poznański czy K. Szhejbler. Ten poindustrialny szlak to idealne połączenie historii rozwoju, jak również  upadku tych trzech wiodących łódzkich rodów fabrykanckich końca XIX wieku.

Ostatnie lata to potężne inwestycje, z wykorzystaniem istniejących pofabrycznych obiektów industrialnych, w celu przystosowania ich do mocno wymagającej branży turystycznej.

Zapraszam więc serdecznie do lektury a zaczniemy od:

Centralnego Muzeum Włókiennictwa w „Białej Fabryce” Ludwika Geyera

Muzeum mieści się przy Piotrkowskiej 282. Tutaj powstała pierwsza zmechanizowana przędzalnia i tkalnia, tutaj zaczęła działać pierwsza maszyna parowa, tutaj  stanął pierwszy komin fabryczny w Łodzi. To największe w Europie i unikatowe w skali świata muzeum poświęcone włókiennictwu we wszystkich jego aspektach. To pierwsza adaptacja architektury poindustrialnej Łodzi na cele muzealne zrobiona z wielkim rozmachem.

Muzeum łączy kilka tematów związanych nie tylko z samą produkcją ale również z codziennym życiem robotników i ich rodzin. Pierwsza wystawa o nazwie „łódzkie mikrohistorie, ludzkie mikrohistorie” to mini skansen budynków pokazujący wnętrze mieszkań i warsztatów przełomu XIX i XX wieku. Kolejna wystawa to „maszyny w ruchu” gdzie nie tylko widzimy ale przede wszystkim słyszymy pracę oryginalnych krosien tkackich. Główna wystawa o nazwie „Miasto – moda – maszyna” mieści się w głównym trzykondygnacyjnym gmachu fabryki. Zbiory muzeum są imponujące od oryginalnych narzędzi i maszyn, po kolekcje tkanin przemysłowych i artystycznych. Od archiwalnych dokumentów po pamiątki z historii przemysłu włókienniczego. Każdy bez wątpienia znajdzie tutaj coś dla siebie tym bardziej, że mamy cały potężny teren fabryki do dyspozycji.

Manufaktura – Imperium Izraela K. Poznańskiego

Kto nie słyszał o Łódzkiej Manufakturze, kompleksie historycznych budynków poindustrialnych, w których mieściło się imperium tekstylnego króla bawełny Izraela Poznańskiego. Obecnie to centrum usługowo – kulturalno – rozrywkowe Łodzi, gdzie mieszczą się galerie, puby, restauracje, kina, teatry, wystawy, siłownie, muzea itp. instytucje. Przestrzeń publiczna centralnego placu Manufaktury jest świetnie zagospodarowana przez sezonowe imprezy, pokazy multimedialne. Wszystkie budynki zachowały swój XIX/XX wieczny przemysłowy charakter architektoniczny dzięki charakterystycznej nieotynkowanej czerwonej cegle. Kilka miejsc udało się utrzymano w oryginalnym, pierwotnym klimacie jak np. „Muzeum Fabryki” mieszczące się w dawnej drukarni.  Wszystko to było możliwe tylko dzięki zaangażowaniu architektów, ogromu pracy ekip remontowych oraz olbrzymim nakładom finansowym.

Przy oryginalnej bramie wejściowej do kompleksu fabrycznego mieści się bez wątpienia jeden z najokazalszych budynków w Łodzi. Jest to majestatyczny, neobarokowy z elementami klasycystycznymi Pałac Izraela Poznańskiego zwany łódzkim Luwrem i bez wątpienia słusznie. Z uwagi na przerost formy nad treścią podyktowany kompleksem I. Poznańskiego i jego manią wielkości, pałac jest swoistym przykładem stylu  eklektycznego. Obecnie w pałacu mieści się Muzeum Historii Łodzi gdzie, które naprawdę warto odwiedzić chociażby z uwagi na zgromadzone tutaj zbiory dokumentów, oryginalnych elementów wnętrz, fragmentów zdobień kamienic, maszyny, narzędzia itp. Wszystkie te artefakty czynią to muzeum specyficznym powrotem od przeszłości rodzącego się z niczego miasta, które po kilkudziesięciu latach stało się Światowym Centrum Przemysłu Włókienniczego.

Księży Młyn – miasto w mieście Karola Schejblera

Księży Młyn to obecnie dzielnica Łodzi ale też niewątpliwie największy zabytkowy kompleks mieszkalno – fabryczny z końca XIX wieku. Przetrwał on prawie w idealnym stanie a był częścią imperium bawełnianego najbogatszego fabrykanta łódzkiego Karola Scheiblera. Było to swego rodzaju samowystarczalne „miasto w mieście” wzorowane z pewnością na angielskich osadach przemysłowych. W skład osiedla wchodziły budynki fabryczne, ogromna przypominająca zamek przędzalnia, magazyny, famuły (domu robotnicze), szkoła, remiza straży ogniowej, szpital, gazownia, klub fabryczny, konsumy (sklepy), rezydencja właścicieli a nawet bocznica kolejowa. Całość spójna architektonicznie i planowo rozmieszczona wzdłuż prostych, brukowanych ulic.

Obecnie Księży Młyn jak magnes przyciąga turystów, artystów i fotografów. Niebanalna przestrzeń pofabryczna jest często miejscem akcji filmów, videoclipów czy spotów reklamowych. Organizowane są tutaj ciekawe wydarzenia kulturalne, festiwale, pokazy mody.

Podsumowując blog mogę z czystym sumieniem odpowiedzieć na kluczowe pytanie – ale dlaczego fenomen? 

Dlatego, iż to wielokulturowe i wielonarodowościowe miasto w bardzo krótkim czasie udowodniło, że o ironio, mocny upadek przyczynił się do szybkiego, ponownego rozwoju. Tym samym jeszcze raz serdecznie zapraszam do zapoznania się ze szczegółami naszych wycieczek szkolnych do Łodzi nie tylko poidustrialnym szlakiem.